Patat, oftewel friet, is zonder twijfel één van de populairste gerechten ter wereld. Het vindt veelal een eigen partner in dipsausjes, mayonaise, ketchup en zelfs azijn. Friet wordt vaak als bijgerecht geserveerd bij hamburgers, gebakken kip, gegrilde biefstuk, maar ook gebakken vis. We duiken hier met jou in de wereld van de frites.
De culinaire wereld van friet
Dit favoriete gefrituurde aardappelgerecht kent ook unieke culturele varianten. In België wordt friet immers vaak samen met gekookte mosselen gegeten of met een gebakken eitje erop. In Groot-Brittannië staat het vooral bekend als ‘fish and chips’.
In Griekenland en het Midden-Oosten vormen frietjes een gezond tussendoortje als ze met een pitabroodje en andere vullingen worden geserveerd. Denk daarbij maar aan shoarma en gyros gerechten. En poutine, een beroemd Canadees gerecht, bestaat uit frietjes, kwark en gesmolten kaas, met daarop een bruine jus!
Buiten Nederland en Vlaanderen om wordt friet veelal ‘French fries’ genoemd. Er wordt gezegd dat dit komt omdat dit gerecht tijdens de Eerste Wereldoorlog door Amerikaanse soldaten in België werd ontdekt. En omdat Frans de dominante taal in Zuid-België is, noemden ze deze smakelijke gefrituurde aardappelen ‘Franse frietjes’!
De oorsprong van friet
Hoewel de oorsprong van friet niet echt zeker is, wordt de eer ervan vaak aan de Fransen of Belgen toegeschreven. Nadat de aardappel door de Spanjaarden in Europa was geïntroduceerd, verspreidde deze zich geleidelijk over het hele continent. Deze aardappelen groeiden niet direct overal even goed en hadden soms zelfs een onaangename bittere smaak. Na tientallen jaren van kweken begon de aardappel echter behoorlijk aan te slaan.
Er wordt aangenomen dat de Belgen de eersten waren die ergens tussen het einde van de 17e en het begin van de 18e eeuw begonnen zijn met het bakken van reepjes aardappel. Volgens een Belgische overlevering aten arme dorpelingen die in de Maasvallei woonden vaak kleine gebakken visjes die ze in de rivier hadden gevangen.
Dit vissen werd tijdens de wintermaanden, wanneer de rivier bevroor, een onmogelijke taak. Dus werden de dorpelingen daardoor gedwongen om andere voedselbronnen te zoeken. Dit was het moment waarop deze dorpelingen zich tot aardappelen wendden om deze in plakjes te snijden en te braden. Net zoals ze dat anders met hun vis deden.
De voedingswaarde van friet
Friet is veel voedzamer dan je in eerste instantie zou denken. In 100 gr friet zitten 262 kcal. Hoewel je friet misschien niet als één van de beste voedingsmiddelen zou beschouwen die je in je lichaam kunt stoppen, biedt patat desondanks toch enkele voedingsvoordelen. Dit komt vooral omdat ze van aardappelen (dus een groente) zijn gemaakt. Het bevat daardoor alle vitamines die aardappelen ook hebben, waaronder vitamine B6, vitamine C, magnesium en ijzer.
Het is daarnaast belangrijk om op te merken dat dikker gesneden frietjes minder vet bevatten. Dat komt omdat de knapperige rand van de frituur de plek is waar het meeste vet van het frituren opgeslagen wordt. De papperige binnenkant van een aardappel bestaat in dit geval veelal uit een baksel van zetmeel. De meeste patatzaken en restaurants frituren de frietjes echter twee keer. Want dit geeft een vetter en knapperiger eindresultaat. Dat is dus minder gezond, maar wel lekker!
Als je graag duurzame friet wilt eten, gebruik dan verse, lokale aardappelen die je zelf gaat bakken. Dit kan ook prima in de oven. Check daarnaast eventueel of de snackbar bij jou op de hoek biologische friet op het menu heeft staan. Dit kun je perfect combineren met biologische hamburgers.
Er zijn maar weinig voedingsmiddelen die door vrijwel iedereen in de westerse wereld ooit zijn gegeten. Friet is daar zeker één van. En of je het nu friet, patat, chips of Franse frietjes noemt, deze gefrituurde aardappelsticks zijn zeker één van de meest geliefde fastfood gerechten op onze aardbol. Sterker nog: het is vrijwel onmogelijk om niet van friet te houden!